Tylko trzy plaże w Polsce mogą pochwalić się prestiżowym certyfikatem dostępności. To Sopot, Gdynia i Jastarnia. Program certyfikacji był realizowany przez Fundację Machina Zmian w ramach projektu „Plaża dostępna dla wszystkich”.
Fundacja Machina Zmian od 10 lat zmienia polskie plaże, edukując i pokazując, co można zrobić, żeby wybrzeże było przyjazne, wygodne i dostępne dla wszystkich bez względu na stopień sprawności.
– W tym roku to okrągła rocznica, 10 lat odkąd wyruszyłam z plecakiem, żeby samodzielnie przejść 440 km wybrzeża. Zajęło mi to 32 dni. Tak powstał projekt 440 km po zmianę. A później pomysł audytu polskich plaż i dostosowania ich do potrzeb osób o różnym stopniu sprawności, w tym z niepełnosprawnościami. Wiele się od tego czasu zmieniło. Plaże zaczynają być realnie dostępne, a nie tylko pozornie. I to ogromnie cieszy! – mówi Sylwia “Nikko” Biernacka, prezeska Fundacji Machina Zmian.
Do pierwszego etapu programu certyfikacji zgłosiło się 8 gmin nadmorskich. Do drugiego przeszło pięć, czyli te które spełniły wymagane minimum dostępności.
– Plaże były oceniane pod kątem łańcucha dostępności – komisja brała pod uwagę cały ciąg komunikacyjny prowadzący do plaży, w tym także parking. Oczywiście ważne było samo wejście na plaże, czy jest pochylnia, czy tablica informacyjna dostosowana jest np. dla osób słabowidzących. Na samej plaży punktowana była infrastruktura – amfibie, przebieralnie o odpowiedniej szerokości, sanitariaty, przewijaki czy utwardzone i oczyszczone z piasku kładki ułatwiające przemieszczanie – tłumaczy dr inż.arch. Paulina Tota, członkini komisji certyfikacyjnej pracującej nad programem.
Ostatecznie spośród zgłoszonych do projektu lokalizacji wybrano trzy plaże, które otrzymały certyfikat dostępności na sezon letni 2022: Sopot (wejście na plażę nr 23), Gdynia (wejście na plaże nr 6) oraz Gmina Jastarnia (wejście na plażę nr 48).
Najwyższą notę uzyskał Sopot (83/100 pkt) ze względu na świetnie zorganizowaną infrastrukturę, miejsce odpoczynku, dostępne dla wszystkich molo i punkty gastronomiczne. Plaża przy wejściu nr 23 dodatkowo posiada takie udogodnienia jak np. wózek do wypożyczenia w kasach przy molo czy rowery dla osób z niepełnosprawnościami.
Tuż za Sopotem uplasowała się Gdynia (81/100 pkt), która jest bezkonkurencyjna w kategorii „Bezpieczeństwo” ze względu na rozwiązania dotyczące radiowęzła i dostępu do ratowników. Plaża nr 6 w Gdyni wyróżnia się również pod względem zaspokojenia różnorodności potrzeb, zwłaszcza najmłodszych plażowiczów.
Na podium znalazła się również Jastarnia (76/100 pkt), która udowodniła, że nawet mała miejscowość z niewielkim budżetem może stworzyć plażę przyjazną dla wszystkich. Jastarnia posiada też najlepszą infrastrukturę w kategorii “Przewijak dla dzieci”.
Cały program certyfikujący to początek przemian, które nie tylko wpływają na obliczepolskiego nabrzeża, ale także pokazują, jak tworzyć przestrzeń bez barier, zarówno dla osób z niepełnosprawnościami, ale również dla seniorów, rodzin z dziećmi, kobiet karmiących i każdego bez względu na jego sprawność ruchową czy intelektualną.
Ambasadorką projektu została m.in. Monika Kuszyńska, była wokalistka zespołu Varius Manx, której inicjatywa jest szczególnie bliska, bo sama porusza się na wózku.
– Udział w projekcie zbudował mnie i naładował pozytywną energią. Gdyby mnie teraz ktoś zapytał, czy widzę obecność kobiet z niepełnosprawnością w przestrzeni publicznej, odpowiedziałabym stanowczo – nie (same bariery architektoniczne są ogromnym ograniczeniem). I to jest temat, który motywuje mnie do kolejnych działań i zmian – mówi Monika Kuszyńska, której występ uświetnił Galę Dostępnych Plaż.
Fundacja Machina Zmian stworzyła raport z audytu dostępności plaż, który jest kompendium wiedzy o tym, jak przygotować plaże, aby każdy mógł nich skorzystać. W dokumencie znajduje się wykaz konkretnych wejść, które wprowadziły już udogodnienia, ale również tych, które mają to jeszcze przed sobą.
Symbolicznym zakończeniem projektu będzie ostatnie piesze przejście wzdłuż Bałtyku zaplanowane na sierpień. Akcja ma na celu dotarcie z ideą dostępności plaż do jak największej liczby osób, pokazanie skali zmian, a także dalsze motywowanie gmin do wprowadzania usprawnień. Fundacja Machina Zmian liczy na to, że mapa przyjaznych plaż będzie się stale powiększać.
Program certyfikacji „Plaże dla Wszystkich” jest realizowany z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG.
