Osoby po amputacji kończyn górnych lub dolnych co pewien czas muszą mierzyć się z problemem sfinansowania protezy lub jej elementów. Są to często wysokie kwoty, dlatego warto wiedzieć, na jakie dofinansowanie do protezy można liczyć. Z artykułu dowiesz się, jak otrzymać pomoc finansową w ramach instytucji publicznych.
W pierwszej kolejności należy spróbować pozyskać wsparcie przysługujące z NFZ, MOPS/PCPR lub z programu Aktywny Samorząd. Środki te często nie są wystarczające na pokrycie całkowitego kosztu protezy, ale są pewną bazą, o którą należy się postarać. Dzięki posiadaniu takich informacji można określić, ile realnie środków należy zebrać z innych źródeł, np. internetowych zrzutek, fundacji itp. Pomaga to więc w utworzeniu dokładniejszego planu zbiórek środków oraz zaplanowania procesu rehabilitacji i powrotu do aktywnego życia.
Procedura uzyskania dofinansowania do protezy z NFZ, PCPR/MOPS
Na początek warto zwrócić się o dofinansowanie do protezy na podstawie zlecenia na zaopatrzenie ortopedyczne wystawionego przez lekarza specjalistę. O takie wsparcie może starać się każda osoba ubezpieczona, niezależnie od wieku. Kolejną możliwością jest dofinansowanie do zakupu przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, które przyznaje PCPR lub MOPS maksymalnie w wysokości 150% dofinansowania NFZ.
Z tego dofinansowania najczęściej korzystają dzieci oraz osoby starsze. Warto jednak pamiętać, że w tym przypadku obowiązują kryteria dochodowe. O dofinansowanie do zakupu przedmiotu ortopedycznego i środków pomocniczych może starać się osoba, której przeciętny miesięczny dochód na osobę nie przekracza kwoty: 50% przeciętnego wynagrodzenia na osobę we wspólnym gospodarstwie domowym, a w przypadku osoby samotnej 65% przeciętnego wynagrodzenia.
W przypadku wnioskodawcy, który jest osobą w wieku aktywności zawodowej, warto postarać się w PCPR lub MOPS o dofinansowanie z programu Aktywny Samorząd finansowanego przez PFRON. W ramach tego wsparcia można uzyskać znacznie wyższe kwoty. Zasady programu zostały opisane w dalszej części artykułu.
Procedura refundacji NFZ, PCPR/MOPS polega na uzyskaniu zlecenia na zaopatrzenie ortopedyczne od lekarza specjalisty, np. lekarza ortopedy, chirurga, który jest uprawniony do wystawiania zleceń. Otrzymany wniosek lub kod NFZ należy dostarczyć do wybranej pracowni ortopedycznej. Jeżeli chcemy ubiegać się o dofinansowanie w PCPR lub MOPS, należy przygotować niezbędne dokumenty, np. kserokopię orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, kserokopię zlecenia lekarskiego na zaopatrzenie ortopedyczne, fakturę proformę na protezę, wypełniony wniosek o przyznanie dofinansowania (do pobrania w PCPR/MOPS), oświadczenie o miesięcznych dochodach osoby z niepełnosprawnością lub jej opiekuna.
W przypadku zamieszkiwania miasta na prawach powiatu, np. Kraków, Warszawa, Wrocław, należy zgłosić się bezpośrednio do MOPS. W przypadku gmin i wsi realizatorami programu są PCPR-y. Po złożeniu dokumentów w odpowiedniej placówce, należy oczekiwać na uzyskanie decyzji o wysokości przyznanej kwoty. Otrzymaną decyzję należy w formie kopii lub skanu przekazać do wybranej pracowni ortopedycznej. Dopiero wtedy jest możliwość rozpoczęcia wykonywania zaopatrzenia ortopedycznego. Należy również pamiętać o konieczności dostarczenia kserokopii zrealizowanego zlecenia lekarskiego oraz faktury ostatecznej do placówki, która przyznała dofinansowanie (PCPR/MOPS).
W przypadku, gdy placówki PCPR/MOPS nie posiadają aktualnie środków na dofinansowanie zaopatrzenia ortopedycznego, należy złożyć wniosek. Będzie on oczekiwał na dofinansowanie. Jeżeli w trakcie oczekiwania na dofinansowanie z PCPR/MOPS pokryjemy środki z własnych pieniędzy, istnieje możliwość starania się o zwrot poniesionych kosztów, w przyznanej kwocie.
Wysokość dofinansowania do protezy kończyny górnej z NFZ, PCPR/MOPS
Wysokość dofinansowania do zakupu protez uzależniona jest od zakresu amputacji/ braku kończyny. Dofinansowania do protezy kosmetycznej lub roboczej przysługuje raz na 3 lata. Warto jednak pamiętać, że dla osób posiadających orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, nie obowiązują okresy użytkowania wyrobów medycznych w NFZ. Oznacza to, że osoba ze znacznym stopniem niepełnosprawności lub dziecko może częściej niż co 3 lata wnioskować o dofinansowanie protezy.
Maksymalna wysokość dofinansowania do protezy kończyny górnej z NFZ, MOPS/PCPR:
| Zaopatrzenie ortopedyczne | Dofinansowanie NFZ | Maksymalne dofinansowanie PCPR/MOPS | SUMA |
| E.021 Proteza kosmetyczna w obrębie ręki (amputacja lub wrodzony brak w obrębie ręki) | 800 zł | 1200 zł | 2000 zł |
| F.022 Proteza kosmetyczna w obrębie przedramienia | 1200 zł | 1800 zł | 3000 zł |
| F.023 Proteza robocza z końcówką roboczą w obrębie przedramienia | 2800 zł | 4200 zł | 7000 zł |
| G.024 Proteza kosmetyczna w obrębie ramienia | 2400 zł | 3600 zł | 6000 zł |
| G.025 Proteza robocza z końcówką roboczą w obrębie ramienia | 4000 zł | 6000 zł | 10000 zł |
| G.026 Proteza kosmetyczna całej kończyny górnej po wyłuszczeniu w obrębie stawu barkowego | 3000 zł | 4500 zł | 7500 zł |
| G.027 Proteza kosmetyczna całej kończyny górnej po wyłuszczeniu w obrębie stawu barkowego | 4600 zł | 6900 zł | 11500 zł |
Wysokość dofinansowania do protezy kończyny dolnej z NFZ, PCPR/MOPS
Wysokość dofinansowania do zakupu protezy kończyny dolnej również uzależniona jest od poziomu amputacji/ braku kończyny. Dofinansowanie do zakupu protezy i leja tymczasowego przysługuje jednorazowo po wystąpieniu amputacji lub każdorazowo po zabiegu powtórnej amputacji. Standardowe dofinansowanie do zakupu protezy ostatecznej/ leja ostatecznego przysługuje raz na 3 lata. Jednak, jak wspomniano wcześniej, przy znacznym stopniu niepełnosprawności nie obowiązują okresy użytkowania wyrobów medycznych w NFZ. Wówczas można wnioskować o dofinansowanie protezy częściej.
Maksymalna wysokość dofinansowania do protezy kończyny dolnej z NFZ, MOPS/PCPR:
| Zaopatrzenie ortopedyczne | Dofinansowanie NFZ | Maksymalne dofinansowanie PCPR/MOPS | SUMA |
| A.001 Protezowa wkładka do buta uzupełniająca stopę – do zwykłego buta | 200 zł (raz na 2 lata) | 300 zł | 500 zł |
| A.002 Proteza uzupełniająca stopę | 600 zł (raz na 2 lata) | 900 zł | 1 500 zł |
| A.003 Proteza ostateczna w obrębie stawu skokowego z kikutem oporowym | 1800 zł | 2 700 zł | 4 500 zł |
| B.004 Proteza podudzia tymczasowa | 900 zł | 1 350 zł | 2 250 zł |
| B.006 Proteza ostateczna modularna podudzia z tuleją udową i połączeniem w obrębie stawu kolanowego | 4500 zł | 6 750 zł | 11 250 zł |
| B.008 Proteza ostateczna modularna podudzia | 3500 zł | 5 250 zł | 8 750 zł |
| B.009 Wymiana leja w protezie tymczasowej podudzia | 500 zł | 750 zł | 1 250 z |
| B.010 Wymiana leja w protezie ostatecznej podudzia | 1500 zł | 2 250 zł | 3 750 zł |
| B.011 Protezowe wyrównanie skrócenia kończyny dolnej w obrębie podudzia | 1800 zł | 2 700 zł | 4 500 zł |
| C.012 Proteza tymczasowa w obrębie uda | 1600 zł | 2 400 zł | 4 000 zł |
| C.014 Proteza ostateczna modularna w obrębie uda | 5500 zł | 8 250 zł | 13 750 zł |
| C.015 Protezowe wyrównanie skrócenia kończyny dolnej w obrębie uda | 5000 zł | 7 500 zł | 12 500 zł |
| C.016 Wymiana leja w protezie tymczasowej uda | 500 zł | 750 zł | 1 250 zł |
| C.017 Wymiana leja w protezie ostatecznej uda | 2000 zł | 3 000 zł | 5 000 z |
| D.019 Proteza ostateczna modularna z koszem biodrowym po wyłuszczeniu w stawie biodrowym lub z krótkim kikutem wymagającym zaprotezowania z koszem biodrowym | 7500 zł | 11 250 zł | 18 750 zł |
| D.020 Wymiana kosza biodrowego po wyłuszczeniu w stawie biodrowym | 2000 zł | 3 000 zł | 5 000 zł |
| P.107 Pończocha kikutowa – podudzie 12 szt. | 240 zł (raz na rok) | 360 zł | 600 zł |
| P.108 Pończocha kikutowa – udo 12 szt. | 240 zł (raz na rok) | 360 zł | 600 zł |
Program Aktywny Samorząd ze środków PFRON
Od marca 2023 r. rozpocznie się nabór wniosków w programie Aktywny Samorząd, w którym można ubiegać się o dofinansowanie do zakupu protezy oraz serwisu posiadanej protezy. Z programu Aktywny Samorząd mogą skorzystać osoby posiadające orzeczenie o niepełnosprawności oraz będące w wieku aktywności zawodowej (18-65 lat dla mężczyzn i 18-60 lat dla kobiet). Największą szansę na dofinansowanie mają osoby aktywne zawodowo, chcące wrócić do pracy lub uczące się. Do programu mogą przystąpić również osoby, które przekroczyły wiek aktywności zawodowej, warunkiem jest jednak posiadanie zatrudnienia.
Program finansowany jest z funduszy PFRON, a realizowany przez jednostki samorządowe. Wniosek należy złożyć bezpośrednio u realizatorów programu, tj. PCPR/MOPS zgodnym z miejscem zamieszkania lub też przez Internet w Systemie Obsługi Wsparcia – SOW. Do złożenia wniosku przez Internet potrzebne jest jednak posiadanie podpisu elektronicznego lub Profilu Zaufanego na platformie ePUAP. Nabór wniosków trwa do 31 sierpnia 2023 r., jednak najlepiej złożyć dokumenty w pierwszym półroczu i przez Internet (wnioskodawca otrzymuje dodatkowe punkty preferencyjne).
Następnie złożone wnioski przechodzą wstępną kwalifikację, a więc realizator programu sprawdza, czy wnioskodawca spełnia kryteria programu i za każde z nich przyznaje punkty. Przy ocenie wniosku brane są pod uwagę nie tylko wiek, aktywność zawodowa, aktualne pozostawanie w procesie edukacji, ale również stabilność procesu chorobowego. Warto wspomnieć o tym, że największe znaczenie w ocenie przyznawania dofinansowania ma opinia eksperta PFRON, co do rokowań uzyskania lub utrzymania zdolności do pracy w wyniku wsparcia udzielonego w programie. Opinia ta jest wydawana na podstawie badania i wywiadu lekarskiego.
Kwoty dofinansowania do protez w programie Aktywny Samorząd:
| Zadanie 3: pomoc w zakupie protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne, tj. protezy co najmniej na III poziomie jakości | Kwota dofinansowania w zadaniu 3 | Zadanie 4: pomoc w utrzymaniu sprawności technicznej posiadanej protezy kończyny, w której zastosowano nowoczesne rozwiązania techniczne (co najmniej na III poziomie jakości) |
| Proteza ręki | 13 200 zł | 3960 zł |
| Proteza przedramienia | 28 600 zł | 8580 zł |
| Proteza ramienia i dla wyłuszczenia w stawie barkowym | 33 000 zł | 9900 zł |
| Proteza na poziomie podudzia i stopy | 19 800 zł | 5940 zł |
| Proteza na wysokości uda (także przez staw kolanowy) | 27 500 zł | 8250 zł |
| Proteza uda i dla wyłuszczenia w stawie biodrowym | 33 000 zł | 9900 zł |
Dodatkowo istnieje możliwość ubiegania się o zwiększone dofinansowanie do protezy na IV (najwyższym) poziomie jakości. Kwota ta musi zostać zatwierdzona przez eksperta PFRON, a potrzeba zwiększenia dofinansowania umotywowana faktycznymi potrzebami wnioskodawcy. Tu największe szanse mają osoby, które wykazują się dużą aktywnością w życiu zawodowym, a zakup tak zaawansowanej protezy jest wymagany dla utrzymania, zwiększenia lub powrotu do aktywności zawodowej.
Największe znaczenie w procesie oceny zasadności otrzymania wsparcia na wyższym poziomie ma opinia eksperta PFRON, która wydawana jest po odbyciu konsultacji z pacjentem. Można starać się o refundację kosztów dojazdu na spotkanie z ekspertem PFRON lub kosztów dojazdu eksperta PFRON na spotkanie z beneficjentem programu. Zwrot kosztów zależny jest od faktycznie poniesionych kosztów, nie więcej jednak niż 220 zł.
O dofinansowanie do zakupu protezy można starać się co 3 lata. W przypadku serwisu protezy istnieje możliwość wnioskowania o to wsparcie po upłynięciu okresu gwarancyjnego dofinansowanej wcześniej protezy.
Warto wiedzieć, że po zakończeniu okresu przyjmowaniu wniosków (31 sierpnia) w wyjątkowych sytuacjach można wystąpić z wnioskiem do realizatora programu o przywrócenie terminu składania wniosków z uzasadnieniem prośby. Ta opcja jest pomocna dla osób, które dopiero stały się niepełnosprawne, oczekiwały na wydanie orzeczenia o niepełnosprawności lub potrzeba zakupu protezy wystąpiła po zakończeniu naboru wniosków.
ULOTKA – Dofinansowania do protez
_______________________________________________________________________________________
Klaudia Kaniewska – Koordynator Działu Wsparcia Fundacji Poland Business Run, magister zdrowia publicznego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, prywatnie osoba po amputacji nogi poruszająca się o protezie.
