Zatrudniając osoby z niepełnosprawnościami, pracodawca może zostać w części lub w całości zwolniony z opłat na PFRON, a także otrzymać od tej instytucji dofinansowanie do wynagrodzenia takich pracowników. Kwoty, na jakie może liczyć, wahają się od 450 do nawet 3150 zł w zależności od stopnia niepełnosprawności osoby zatrudnionej.
Pracodawcę obowiązują jednak także obowiązki wobec niepełnosprawnych podwładnych. Należy pamiętać o dodatkowych uprawnieniach pracowniczych dla tych osób.
Pracownik niepełnosprawny może być zatrudniony zarówno na otwartym, jak i chronionym rynku pracy (zakłady aktywności zawodowej oraz zakłady pracy chronionej). Niezależnie od miejsca wykonywania pracy, osoba z niepełnosprawnością ma prawo skorzystać z dodatkowych uprawnień pracowniczych (w zależności od stopnia niepełnosprawności) wynikających przede wszystkim z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Dostosowanie stanowiska pracy
Pracodawca powinien dołożyć wszelkich starań, by stanowisko pracy OzN było dostosowane do jej niepełnosprawności. Zazwyczaj wystarczy kilka drobnych zmian (np. usunięcie zawadzających przedmiotów z korytarza, zapewnienie osobie poruszającej się na wózku gniazdek elektrycznych w jej zasięgu), aby biuro stało się przyjazne dla pracownika z orzeczeniem.
Jeśli konieczne są większe zmiany w celu usunięcia barier architektonicznych, w niektórych przypadkach można uzyskać dofinansowanie. By dowiedzieć się, jak przygotować stanowisko pracy OzN i jak uzyskać dofinansowania, warto odwiedzić strony internetowe Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Państwowej Inspekcji Pracy.
Uwaga: Jeśli pracodawca nie pobierał dofinansowania na rzecz dostosowania stanowiska pracy dla OzN, nie musi obawiać się kontroli PIP.
Czas pracy
Pracownik , który posiada umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności nie może pracować dłużej niż 7 godzin na dobę i maksymalnie 35 godzin tygodniowo. Jednocześnie, mimo skróconego czasu pracy, pracodawca powinien wypłacić mu całe należne wynagrodzenie. Dla osób z lekkim stopniem niepełnosprawności obowiązuje czas pracy nie dłuższy niż 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo.
Pracownik z niepełnosprawnością nie powinien wykonywać pracy w nocnych oraz w godzinach nadliczbowych. Wyjątkiem jest zatrudnienie pracownika niepełnosprawnego przy pilnowaniu (stróżowaniu) oraz jeśli na wniosek pracownika, lekarz wyrazi na to zgodę.
Przydatna informacja! Osobie z niepełnosprawnością przysługuje dodatkowa 15-minutowa płatna przerwa (na odpoczynek lub gimnastykę usprawniającą). Łącznie więc taki pracownik może odpoczywać w czasie pracy 30 minut.
Dodatkowy urlop
Osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo do dodatkowych 10 dni roboczych urlopu wypoczynkowego (w danym roku kalendarzowym). Dodatkowy urlop wypoczynkowy przysługuje pracownikowi po przepracowaniu jednego roku po dniu uzyskaniu orzeczenia o niepełnosprawności. Prawo do dodatkowego urlopu nabywa się z dniem 1 stycznia każdego kolejnego roku kalendarzowego (o ile osoba z niepełnosprawnością jest nadal zatrudniona).
Uwaga: Dodatkowy urlop wypoczynkowy nie przysługuje pracownikowi z niepełnosprawnością w sytuacji, gdy jest już uprawniony do urlopu w wymiarze przekraczającym 26 dni kalendarzowych (np. nauczycielom) lub uzyskał dodatkowy urlop na podstawie odrębnych przepisów (np. sędziom).
Wolne na czas odbycia turnusu rehabilitacyjnego
Oprócz dodatkowego urlopu pracownik z niepełnosprawnością może skorzystać także z przysługującego mu wolnego w wymiarze max. 21 dni na uczestnictwo w turnusie rehabilitacyjnym. Takie wolne należy mu się raz w roku. Pracodawca udziela zwolnienia z pracy na podstawie wniosku lekarza. Skierowanie na turnus pracownik powinien przedstawić pracodawcy odpowiednio wcześnie, aby zakład mógł się do tej nieobecności przygotować. Za okres pobytu na turnusie rehabilitacyjnym należy pracownikowi wypłacić wynagrodzenie.
Wolne na czas badań lub zabiegów
Dodatkowo pracownik z niepełnosprawnością ma także prawo do zwolnienia z pracy (na cały dzień lub kilka godzin) w celu wykonania badań lub zabiegów oraz uzyskania lub naprawy zaopatrzenia ortopedycznego (np. protez kończyn). Wolne przysługuje mu pod warunkiem, że czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Pracodawca nie może wymagać, aby pracownik wykorzystał na ten cel urlop wypoczynkowy.
